სიმეონ ბეთ არშამელი, „წერილი“ ბარსუმასა და ნესტორიანელთა ერესის შესახებ“
DOI:
https://doi.org/10.32859/neg/16/227-256საკვანძო სიტყვები:
სიმეონ ბეთ არშამელი, მიაფიზიტიზმი, სასანიანთა ირანი, აღმოსავლეთის ეკლესიაანოტაცია
სიმეონ ბეთ არშამელი V საუკუნის მიწურულისა და VI საუკუნის I ნახევრის მიაფიზიტი მოღვაწეა, რომელმაც ქალკედონის კრების შემდეგ მიაფიზიტური ეკლესიის განვითარებაში მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა. სასანიანთა ირანში მოღვაწე სიმეონი აქტიურად იყო ჩართული ქრისტოლოგიურ კამათებში აღმოსავლეთის ეკლესიის წარმომადგენლებთან, რომელთაც V საუკუნის 80-იანი წლებიდან უკიდურესი დიოფიზიტური ქრისტოლოგიური დოქტრინა მიიღეს.
სწორედ ამ ვითარებაშია დაწერილი სიმეონის „წერილი“ „ბარსუმასა და ნესტორიანელთა ერესის შესახებ“. რომელშიც გადმოცემულია „ნესტორიანელობის“ ჩამოყალიბებისა და გავრცელების ისტორია. სიმეონის წერილი უმნიშვნელოვანესი წყაროა როგორც „ნესტორიანელობის“ ჩამოყალიბების და მისი სასანიანთა ირანში გავრცელების, ასევე ქართლის ეკლესიის ქრისტოლოგიის შესახებ.
„წერილი“ ქართულ ისტორიოგრაფიაში საკმაოდ ცნობილი წყაროა და მის იმ ფრაგმენტს, რომელიც ქართლის ეკლესიას ეხება, ქართველი ისტორიკოსები აქტიურად იყენებდნენ. წყაროს დეტალურმა შესწავლამ დაგვარწმუნა, რომ ქართულ ისტორიოგრაფიაში მისმა ფრაგმენტულმა გაგებამ უზუსტობები გამოიწვია.
სტატიაში განხილულია ის რელიგიური ვითარება, რომელიც სასანიანთა იმპერიაში იყო მეხუთე საუკუნის მიწურულსა და მეექვსე საუკუნის დასაწყისში. სტატიაში პირველად ქვეყნდება სიმეონ ბეთ არშამელის „წერილის“ სრული ქართული თარგმანი შესაბამისი გამოკვლევით.