საეკლესიო სქიზმის რეალური მიზეზები
DOI:
https://doi.org/10.32859/neg/16/97-106საკვანძო სიტყვები:
ეკლესიის ისტორია, სქიზმატიკოსობა, ერეტიკოსობა, ნაციონალიზმიანოტაცია
მოციქულთა დროინდელი ქრისტიანული დოქტრინა მარტივ იდეებს ეფუძნებოდა, რომელთა აღიარების შემთხვევაში პირი ეკლესიის წევრად ითვლებოდა. განსხვავებული აზრის მქონე ან გარკვეული მიზეზით მოციქულთაგან განცალკევებული ქრისტიანები არ მოიაზრებოდნენ ეკლესიის გარეთ მყოფებად. მომდევნო საუკუნეებში გამოყოფილთა მიმართ დამოკიდებულება იცვლება. მათ ერეტიკოსებს, სქიზმატიკოსებსა და გარეშესაკრებლებში მყოფებს უწოდებენ, რომელთა შემოერთებისთვის შესაბამისი წესები დგინდება. საეკლესიო განხეთქილებებს ზოგჯერ განაპირობებდა პიროვნული ამბიციები — ამპარტავნება, ეჭვი, ჯიბრი, უნდობლობა, ძალაუფლებისკენ ლტოლვა. მაგრამ მიუხედავად პიროვნული ფაქტორის მნიშვნელოვნობისა, ის თითქმის არასდროს ყოფილა სქიზმის ერთადერთი მიზეზი, რომელიც ასევე უკავშირდებოდა უფრო ობიექტურ ფაქტორებს, მაგ., გაუგებრობას, კერძოდ, ლინგვისტური ხასიათისა. საეკლესიო სქიზმის მიზეზებს შორის შეიძლებოდა ნაციონალიზმისთვისაც მიგვენიჭებინა შესაბამისი როლი. მაგ., გერმანული ნაციონალიზმი ნამდვილად უკავშირდებოდა რეფორმაციის განვითარებას. ასევე ანგლიკანური ეკლესიის სტრუქტურას სათანადო კავშირი აქვს ინგლისური საზოგადოების კლასობრივი დაყოფის მოდელთან. იგივე მიზეზები მოჩანს, უფრო ადრეულ საუკუნეებში, კერძოდ, სომხეთისა და სპარსეთის ქრისტიანული ეკლესიების ფორმირების პროცესში.
